Ο Επίσκοπος Ανδρούσης Ιωσήφ

Από τις 29 Μαρτίου 1823 μέχρι τις 18 Απριλίου 1823 συνεκλήθη στο Άστρος της Κυνουρίας η Β΄ Εθνική Συνέλευσις των αγωνιζομένων Ελλήνων κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επαναστάσεως. Φέτος συμπληρώνονται ακριβώς 200 χρόνια.  Η Εθνοσυνέλευση ήλθε να συνεχίσει  το έργο της Α΄ Εθνικής Συνελεύσεως που έγινε στην Επίδαυρο τον Δεκέμβριο 1821- Ιανουάριο 1822. Στην Επίδαυρο συντάχθηκε Σύνταγμα γνωστό ως Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος. Στο Άστρος το 1823 οι Πληρεξούσιοι έγραψαν νέο Σύνταγμα βασισμένο βεβαίως στο προηγούμενο, αλλά με αρκετές αλλαγές. Το Σύνταγμα του Άστρους ονομάσθηκε «Νόμος της Επιδαύρου».

Στην Εθνοσυνέλευση του Άστρους έλαβαν μέρος 150 εκπρόσωποι διαφόρων περιοχών του Ελληνισμού. Στις 13 Απριλίου ψηφίσθηκε το νέο Σύνταγμα και στις 18 Απριλίου έληξαν οι εργασίες. Η Συνέλευση κατήργησε τα προϋπάρχοντα τρία τοπικά σώματα, δηλαδή την Πελοποννησιακή Γερουσία, τον Οργανισμό της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος (Μεσολόγγι) και τον Άρειο Πάγο της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος (Σάλωνα- Άμφισσα). Παρέμειναν τα δύο κεντρικά όργανα διοικήσεως, δηλαδή το Βουλευτικό και το Εκτελεστικό.

Στο Βουλευτικό, κάτι σαν τη σημερινή Βουλή, Πρόεδρος εξελέγη ο Υδραίος Ιωάννης Ορλάνδος και Αντιπρόεδρος ένας σπουδαίος κληρικός, ο Επίσκοπος Βρεσθένης Θεοδώρητος.

Στο Εκτελεστικό, δηλαδή στην Κυβέρνηση, Πρόεδρος ορίσθηκε ο Μανιάτης Πέτρος Μαυρομιχάλης. Η θέση του Αντιπροέδρου έμεινε κενή για να δοθεί στον Κολοκοτρώνη ή σε έναν εκπρόσωπο των Νήσων. Γενικός Γραμματέας ορίσθηκε ο Φαναριώτης Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και μέλη ο Αχαιός Ανδρέας Ζαΐμης και ο επίσης Πελοποννήσιος Σωτήρης Χαραλάμπης. Τα Υπουργεία ανέλαβαν οι εξής Μινίστροι (Υπουργοί):

  • Εσωτερικών: Αρχιμ. Γρηγόριος Δικαίος (Παπαφλέσσας)
  • Οικονομίας: Αναγνώστης Σπηλιωτάκης (από τη Λακωνία)
  • Λατρείας (πρώην Θρησκείας): Επίσκοπος Ανδρούσης Ιωσήφ (έδρα του η σημερινή Μεσσήνη)
  • Αστυνομίας: Γεώργιος Αινιάν (εκπρόσωπος της Στερεάς Ελλάδος)
  • Πολέμου: Χριστόφορος Περραιβός (Σουλιώτης στην καταγωγή και γεννημένος στην Πιερία, μέλος της Φιλικής Εταιρείας)
  • Αναγνώστης Παπαγεωργίου (Πελοποννήσιος)
  • Διονύσιος Μούρτζινος (Μανιάτης)
  • Ναυτικών: Γεώργιος Κιβωτός (Υδραίος)
  • Ιωάννης Λαζάρου (Σπετσιώτης)
  • Ιωάννης Καλημέρης (Ψαριανός)
  • Δικαίου: Γεώργιος Βάρβογλης (από την Τρίπολη)

Οι αναφορές στην Εκκλησία και στην Ορθόδοξη Χριστιανική ταυτότητα των αγωνιζομένων είναι πολλές. Ο Σεβ. Μητροπολίτης Μάνης κ. Χρυσόστομος σε σχετικό άρθρο του με τίτλο «Η θεσμοθετημένη θέση της Εκκλησίας στα πρώτα Συνταγματικά κείμενα», στο περιοδικό ΑΚΤΙΝΕΣ του Ιουλίου- Αυγούστου 2017, επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι το Σύνταγμα του Άστρους (Νόμος της Επιδαύρου) επαναλαμβάνει το Προοίμιο του πρώτου Συντάγματος, δηλαδή την επίκληση στην Αγία Τριάδα, η οποία θυμίζω, υπάρχει και ως Προοίμιο και στο ισχύον σήμερα Σύνταγμα της Ελλάδος. Επίσης επισημαίνει ότι παρέμεινε η αναφορά στους Νόμους των «Χριστιανών ημών Αυτοκρατόρων», δηλαδή ως δίκαιο στα δικαστήρια θα εφαρμοζόταν η νομοθεσία των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων. Τον σεβασμό των Ελλήνων του 1823 στην Ορθοδοξία αποδεικνύει και το πρώτο κεφάλαιο του Συντάγματος, το οποίο επαναλαμβάνει τη δήλωση της Επιδαύρου ότι Επικρατούσα Θρησκεία είναι η της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Κατά τη λήξη των εργασιών, στις 18 Απριλίου, η εν Άστρει Β΄ Εθνική Συνέλευσις των Ελλήνων εξέδωσε διακήρυξη, με την οποία οι εκπρόσωποι των Ελλήνων δηλώνουν την απόφαση του Έθνους να αποκτήσει την ανεξαρτησία του από τον «άρπαγα Σουλτάνον και να απεξαρτισθώμεν Έθνος χωριστόν, αυτόνομον και ανεξάρτητον αναγνωριζόμενοι, διά την δόξαν της Αγίας ημών Πίστεως και την ευτυχίαν των ανθρώπων ή με τα όπλα εις τας χείρας όλοι, όλοι οι Έλληνες να καταβώμεν εις τάφους, αλλά Χριστιανοί και ελεύθεροι…». (Σαράντου Καργάκου, η Ελληνική Επανάστασις του 1821, Τόμος Γ΄, σελίδα 157, εκδόσεις Gutenberg, 2021).